Tuesday, May 6, 2025

సమాజ మార్పుకు విద్య, న్యాయం, సంస్కతి మార్గదర్శకం

సమాజ మార్పుకు విద్య, న్యాయం, సంస్కతి మార్గదర్శకం


భారత న్యాయవ్యవస్థలో దళితుల ప్రాతినిధ్యం ఇప్పటికీ అనేక అడుగులు వెనుకబడి ఉంది. జస్టిస్‌ బి.ఆర్‌. గవారు 57వ ప్రధాన న్యాయమూర్తిగా పదవిలోకి రావడం చారిత్రక ఘట్టమే అయినా, అది కేవలం ఒక వ్యక్తిగత విజయం కాదు - దళిత సమాజం ఆశలు, ఆకాంక్షలకు ప్రతీక. కానీ, ఈ ఒక నియామకంతో వ్యవస్థలో న్యాయం స్థాపించబడిందని అనుకోవడం పొరపాటు. ఇప్పటికీ న్యాయవ్యవస్థలో - న్యాయ విద్యార్థుల నుంచి సుప్రీంకోర్టు వరకు ు దళితుల భాగస్వామ్యం తీవ్రమైన అసమానతకు గురవుతోంది. ఈ అసమతులతలు కేవలం సంఖ్యల లోటే కాదు ు అవి సామాజిక చైతన్యానికి ఎదురైన సవాళ్లు. న్యాయ వ్యవస్థ, సామాజిక న్యాయాన్ని పరిరక్షించే స్థంభంగా ఉండాలి అంటే, దానిలో అన్ని వర్గాలకు సముచిత స్థానం ఉండాలి. ఇది ప్రభుత్వాల బాధ్యత మాత్రమే కాదు - న్యాయ వత్తిలో మార్పు కోసం శిక్షణ, ప్రోత్సాహం, ప్రాతినిధ్యం వంటి అంశాలపై సమిష్టిగా పని చేయాల్సిన సమయం ఇదే. గవారు ఎదుగుదల స్ఫూర్తిదాయకమే అయినా, దళితులకు న్యాయపరమైన ప్రాతినిధ్యం కల్పించే సుస్థిర మార్గాలే అసలైన విజయం.

నేడు విద్యా వ్యవస్థ దారితప్పింది. విద్యార్థి బుద్ధి వికాసం, వ్యక్తిత్వ అభివద్ధి లక్ష్యంగా ఉండాల్సిన విద్య, మార్కులు, ర్యాంకులు, ఫీజుల లాభాల లెక్కలతో వాణిజ్య కేంద్రంగా మారింది. పిల్లలు ఉత్పత్తుల్లా, తల్లిదండ్రులు గిరాకీల్లా, స్కూళ్లు వ్యాపార సంస్థల్లా మారిపోయిన దుస్థితిని తెలంగాణ రాష్ట్ర విద్యా కమిషన్‌ నివేదికలు బట్టబయలు చేశాయి. మానసిక ఒత్తిడి, ఆనందం లేని విద్యా పద్ధతులు, ప్రైవేటు సంస్థల వాణిజ్య దౌర్జన్యం కలిసి విద్యార్థులను నిరాశ, నిస్సహాయత వైపు నడిపిస్తున్నాయి. పాసవ్వాలన్న భయంతో విద్యార్థి జీవితం భారం అవుతోంది. ఈ పరిస్థితుల్లో విద్యా విధానాన్ని సమగ్రంగా పునఃపరిశీలించాల్సిన అవసరం ఉంది. మార్కులకే కాక, మానవతా విలువలకు ప్రాధాన్యతనిచ్చే, జీవన నైపుణ్యాలను పెంపొందించే విద్యా విధానమే సమాజాన్ని చైతన్యవంతంగా మార్చగలదు. ప్రభుత్వం, తల్లిదండ్రులు, ఉపాధ్యాయులు - అందరూ కలసి విద్యను పోటీకి కాక, వ్యక్తిత్వ వికాసానికి సేవ చేయించే మార్గంలో తీసుకెళ్లాలి. లేకపోతే విద్య అనే శక్తి, భవిష్యత్తు తరాలపై శాపంగా మారే ప్రమాదం ఉంది.

బాబాసాహెబ్‌ అంబేడ్కర్‌ బుద్ధుని మార్గదర్శిగా ఎందుకు ఎంచుకున్నారనే ప్రశ్నకు సమాధానం బౌద్ధ తత్వంలోనే దాగి ఉంది. సమానత్వం, వివక్ష రహిత సమాజం, బలహీనులకు మానవతా విలువల బోధ %-% ఇవే దళిత విముక్తి ప్రేరణ. బాబాసాహెబ్‌ అంబేడ్కర్‌ ఈ తత్వాన్ని స్వీకరించి, దళిత సమాజానికి నిజమైన సామాజిక మార్పును అందించాలన్న లక్ష్యంతో చరిత్ర రాశారు. ఈ విలువలు మాత్రమే సమాజాన్ని నిజంగా సమానంగా, శాంతిగా నిలబెట్టగలవు. ఆయనకు బుద్ధుడి మార్గదర్శనం కేవలం ఒక ఆధ్యాత్మిక మార్గం కాక, ఒక సామాజిక, రాజకీయ సిద్ధాంతంగా మారింది.
మరో వైపు, పండుగలు మన సంస్కతి, సమాజాన్ని ప్రతిబింబించే ఉత్సవాలు కావాల్సినప్పటికీ, నేటి సమాజంలో ఇవి కేవలం వివక్షను పెంచే వేదికలు, కులాలు, సామాజిక స్థితి, అహంకారాన్ని ప్రదర్శించే సందర్భాలుగా మారిపోయాయి. పండుగల పేరుతో కొందరు తమ హక్కులను ఇతరులపై లాంచించి, దళితులను అవమానిస్తూ, వారి మానవ హక్కులను రగిలించేస్తున్నారు. ఈ పండుగల ఆత్మను కించపరిచే ఈ విధానాలు మన సమాజాన్ని మరింత విభజిస్తాయి. మన సంప్రదాయాలను, పండుగలను అందరిని కలిపే మార్గంగా మార్చాల్సిన అవసరం ఉంది, దానితోనే సమాజంలో నిజమైన ఐక్యత ఏర్పడుతుంది. పండుగలు ఒక వర్గానికి మాత్రమే పరిమితంగా ఉండకుండా, సమానత్వాన్ని, శాంతిని పరిమళించేలా మారాలి. ఈ మార్పును సాధించాలంటే మనం ప్రతీ ఒక్కరూ స్పందించాల్సిన అవసరం ఉంది.
- బి.గంగాధర్‌, ఎడిటర్‌ 

Dalithashakthi - 2025 - Magazines