Articles

  అశోక విజయదశమి 

ధర్మం, అహింస, శాంతి విజయోత్సవం

ప్రజల ధర్మ మార్గం ద్వారా సత్యం, న్యాయం, మరియు శాంతి విలువలను తమ జీవితాలలో అమలు చేయడానికి ప్రోత్సహించబడతారు. అశోక విజయదశమి ద్వారా, మానవతా విలువలను పాటించడం, శాంతి కోసం కశి చేయడం, మరియు సర్వజన సంక్షేమం కోసం పని చేయడంలో ప్రేరణ పొందవచ్చు.

అశోక విజయదశమి అనేది భారతదేశ చరిత్రలో ఒక ప్రముఖ దినం, ముఖ్యంగా బౌద్ధమతం పట్ల అశోకుని అంకితభావాన్ని, మార్గదర్శకతను స్మరించే పండుగ. అశోకుడు, మౌర్య రాజవంశానికి చెందిన మూడో చక్రవర్తిగా, కేవలం భౌగోళికంగా కాకుండా, ఆధ్యాత్మికంగా మరియు మానవతా విలువల్లో కూడా తన సామ్రాజ్యాన్ని విస్తరించాడు. కాళింగ యుద్ధం తర్వాత అశోకుడు మార్పునకు లోనై, బౌద్ధమతం ద్వారా సత్యం ధర్మం, మరియు అహింసా మార్గాన్ని అవలంబించాడు.

అశోకుని యుద్ధం ధర్మం వరకు మార్పు

అశోకుడు (క్రీ.పూ.304- క్రీ.పూ.232) మౌర్య వంశానికి చెందిన గొప్ప చక్రవర్తి. ఇతని రాజ్యాన్ని వీస్తూ, భారతదేశం నుంచి ఆధునిక ఆఫ్ఘనిస్తాన్‌, పాకిస్తాన్‌ వరకు విస్తరించింది. ఇతని ప్రాముఖ్యత కేవలం సైనిక విజయాలలోనే కాదు, అతని రాజ్యపాలన, ప్రజాప్రియ విధానాలలోనూ ఉంది. అశోకుడు మొదట సైనికవీరుడిగా, యుద్ధాలకు, వలసలను స్వాధీనం చేసుకోవడంలో ముందుండేవాడు. కానీ, అతని జీవితంలో జరిగిన కీలక సంఘటన కాళింగ యుద్ధం.

కాళింగ యుద్ధం:

అశోకుడు చరిత్రలో నిశ్చలంగా నిలిచిపోయిన సంఘటన కాళింగ యుద్ధం. క్రీ.పూ.261లో జరిగిన ఈ యుద్ధం అత్యంత ప్రాణ నష్టం కలిగించింది. ఈ యుద్ధంలో సుమారు లక్ష మందికి పైగా మరణించారు, మరో మందిని బందీలుగా తీసుకున్నారు. ఈ యుద్ధానంతరం అశోకుడు యుద్ధ భూమి నుంచి వచ్చిన వార్తలను విన్నప్పుడు, ఆయన మనస్సు లోతుగా ద్రవించింది. యుద్ధం వల్ల ప్రజలకు జరిగిన హింస, నష్టాల ఫలితంగా అశోకుడు తీవ్ర విచారంలో పడ్డాడు. ఈ సంఘటన అతనిని పూర్తిగా మార్చింది. అతను హింసను విడిచిపెట్టి బౌద్ధమతం స్వీకరించాడు. అశోకుడు తన జీవితంలో బౌద్ధమతం బోధనలను పాటిస్తూ, యుద్ధం నుండి సత్యం, ధర్మం మరియు అహింసా మార్గంలో అడుగుపెట్టాడు. ఈ మార్పు కేవలం అతని వ్యక్తిగత మార్పు మాత్రమే కాదు, భారతదేశం మరియు ప్రపంచ చరిత్రలో కూడా ఒక పునర్నిర్మాణ ఘట్టం.

అశోక విజయదశమి ప్రాముఖ్యత:

అశోక విజయదశమి అనేది అశోకుడు బౌద్ధమతం స్వీకరించిన రోజును సూచిస్తుంది. ఈ దినం అశోకుని జీవితం, అతని మార్గదర్శకత్వం, మరియు బౌద్ధమతంలో ఆయన పాత్రను స్మరించే ముఖ్యమైన సందర్భం. బౌద్ధమతం అనుసరించడం ద్వారా అశోకుడు మానవతా, ధర్మం, మరియు సమానత్వం అనే విలువలను తన పరిపాలనలో ప్రవేశపెట్టాడు.

అశోకుని ధర్మ చక్రం:

అశోకుని రాజ్యపాలనలో ధర్మ చక్రం ఒక ప్రముఖ పాత్ర పోషించింది. ఇది సత్యం, న్యాయం, మరియు సర్వజనసమానత్వానికి ప్రతీకగా మారింది. బౌద్ధుల సాంప్రదాయంలో ధర్మ చక్రం బుద్ధుని బోధనల సూచికగా భావించబడు తుంది. అశోకుని రాజ్యపాలనలో ధర్మ చక్రం ప్రజల జీవన విధానంలో నైతిక విలువలు పాటించే విధంగా రూపొందించబడింది. మన జాతీయ పతాకంలో ఉన్న ధర్మ చక్రం కూడా అశోకుని సాంఘిక ధర్మబోధనలకు ఘనమైన నివాళిగా నిలిచింది.

ధర్మబోధనల విస్తరణ:

బౌద్ధ ధర్మాన్ని స్వీకరించిన దేశం తర్వాత, అశోకుడు ధర్మాన్ని మొత్తం, విదేశాలలో విస్తరించే దిశగా పనిచేశాడు. అతను ధర్మ యాత్రలు చేస్తూ, వివిధ ప్రాంతాలకు ధర్మబోధనలను విస్తరించాడు. అశోకుడు అనేక ధర్మ శాసనాలు నిర్మించి, వాటిపై ప్రజలకు ధర్మం గురించి బోధించాడు. ఈ శాసనాలు బౌద్ధమతం బోధనలను సులభంగా అందించండి, అశోకుడి రాజ్యపాలనలో ప్రజల సత్యం, ధర్మం, అహింసా మార్గాలను అనుసరించడానికి మార్గదర్శకంగా ఉంటాయి.

అశోక విజయదశమి పండుగ విశేషాలు

అశోక విజయదశమి బౌద్ధ సమాజంలో మహత్తరంగా జరుపుకునే పండుగ. ఇది బౌద్ధమతంలో ఒక ప్రధాన పండుగగా గుర్తించబడింది. ప్రతి సంవత్సరం ఈ పండుగను గౌతమ బుద్ధుని బోధనలను అనుసరించి, అశోకుడి బోధనలను స్మరించి జరుపుకుంటారు.

బుద్ధుని బోధనలు:

బౌద్ధ ఆరామాలలో బుద్ధుని బోధనలు, ఆయన జీవితాన్ని స్మరించే పూజలు, ధర్మ చక్రం పూజలు జరిగాయి.

త్రిపిటక పఠనం:

ఈ రోజున బౌద్ధుల కోసం త్రిపిటక పఠనం చాలా ముఖ్యమైన ఆచారం. బుద్ధుని బోధనలను వివరిస్తున్న మూడు భాగాల ఈ పుణ్య గ్రంథాలు ఆధ్యాత్మిక పునాది. ఈ గ్రంథాలను పఠించడం ద్వారా బౌద్ధులు తమ ఆధ్యాత్మిక ప్రగతిని బలపరుస్తారు.

మహా సద్భావన పూజ:

అశోక విజయదశమి రోజున సదా, శాంతి, సమానత్వం వంటి వాటిని సూచించే మహాసద్బావన పూజ నిర్వహించబడుతుంది. ఈ పూజ ద్వారా ప్రజల మధ్య శాంతిని నెలకొల్పే ప్రయత్నం చేస్తారు.

సామాజిక సేవా కార్యక్రమాలు:

అశోక విజయదశమి రోజున ధ్యానం ముఖ్యమైన ఆచారంగా ఉంటుంది. శాంతి, ధర్మం, మరియు సత్యం వంటి విలువలను మనస్సులో నాటడానికి బౌద్ధులు ఈ రోజున ప్రత్యేకంగా ధ్యానం చేస్తారు. అశోకుని జీవితాన్ని స్ఫూర్తిగా తీసుకుని, బౌద్ధులు ఈ రోజు ధర్మ మార్గంలో అడుగుపెట్టి తమ ఆధ్యాత్మికతను బలపరుస్తారు. సామాజిక కార్యక్రమాలు కూడా ఈ పండుగలో ప్రధాన పాత్ర పోషిస్తాయి. బౌద్ధులు దానం చేయడం, పేదలకు సహాయం చేయడం, ఆహారం అందించడం వంటి పనులు చేస్తారు. దీనివల్ల బౌద్ధమతం కేవలం ఆధ్యాత్మిక మార్గం మాత్రమే కాదు, సామాజిక సేవకు కూడా ప్రాముఖ్యతనిస్తుంది.

అశోకుని ధర్మబోధల అంతర్జాతీయ విస్తరణ

అశోకుడు బౌద్ధమతాన్ని స్వీకరించిన తర్వాత, తన పాలనా విధానాల్లో ఈ ధర్మబోధనలను విస్త తంగా ప్రచారం చేయడానికి అనేక చర్యలు తీసుకున్నాడు. భారతదేశం నుంచి ఇతర దేశాలకు బౌద్ధమతాన్ని వ్యాప్తి చేయడంలో అశోకుడి కీలక పాత్ర ఉంది. అతను విదేశీ రాజ్య ధర్మదూతలను పంపించి, బౌద్ధమతాన్ని వ్యాప్తి చేయడానికి పథకాలు రూపొందించాడు. ముఖ్యంగా శ్రీలంక, మయన్మార్, నేపాల్, టార్లాండ్ వంటి దక్షిణ, తూర్పు ఆసియా దేశాల్లో బౌద్ధమతం విస్తరించడం అశోకుని క షి వల్లే సాధ్యమైంది.

బౌద్ధ ధర్మాన్ని ప్రపంచవ్యాప్తం చేయడానికి అశోకుడు తన పుత్రుడు మహిందుడు మరియు కుమార్తె సంగమిత్రలను ధర్మదూతలుగా శ్రీలంకకు పంపాడు. వారు శ్రీలంకలో బౌద్ధమతాన్ని ప్రవేశపెట్టారు, ప్రజల సత్యం, ధర్మం, మరియు శాంతి మార్గంలో నడిపించారు. అశోకుని ధర్మదూతల ప్రభావం కేవలం శ్రీలంకతోనే పరిమితం కాకుండా, పశ్చిమ ఆసియా, మసీదోనియా, గ్రీకు రాజ్యాలకు కూడా విస్తరించింది.

అశోకుడు ఈ విధంగా బౌద్ధమతాన్ని ఒక అంతర్జాతీయ మతంగా స్థాపించడంలో కీలక పాత్ర పోషించాడు. అశోకుని ధర్మబోధనలు, ముఖ్యంగా అహింసా మరియు మానవతా విలువలు, ఈ ప్రాంతాల ప్రజల జీవితాలపై ప్రభావం చూపుతుంది.

ధర్మశాసనాలు మరియు స్తూపాలు

అశోకుడు ధర్మశాసనాలను రాజ్యమంతట ప్రవేశపెట్టాడు. ఈ ధర్మ శాసనాలు ప్రాథమికంగా ధర్మానికి సంబంధించిన సందేశాలను కలిగి ఉన్నాయి. అవి సత్యం, ధర్మం, సమానత్వం, శాంతి వంటి విలువలను ప్రజలకు బోధించాయి. ఈ శాసనాలు వివిధ ప్రాంతాలలో రాయబారాల రూపంలో నిలిపి, అశోకుని పాలనా విధానాలు, సత్యసంధత, మరియు ప్రజా సంక్షేమం పట్ల ఆయన కట్టుబాటును తెలియజేసాయి. అశోకుడు కేవలం ధర్మబోధనలను మాత్రమే ప్రచారం చేయకుండా, అనేక బౌద్ధ స్తూపాలు నిర్మించాడు. బౌద్ధులకు ఆధ్యాత్మిక కేంద్రముగా పనిచేసిన ఈ స్తూపాలు, ధర్మమార్గంలో నడిచే ప్రతి బౌద్ధుడి జీవితంలో ఒక ప్రధాన భాగంగా నిలిచాయి. అతను సారనాథ్, సాంచి, మరియు ఇతర ప్రాంతాలలో స్తూపాలను నిర్మించి బౌద్ధమతం పట్ల తన అంకితభావాన్ని ప్రదర్శించాడు.

బౌద్ధమతం అంతర్జాతీయ చరిత్ర

అశోకుడు తన పాలనా కాలంలో చేసిన అనేక సంస్కరణలు ప్రపంచ చరిత్రలో ఆయనను మహనీయ నాయకుడిగా నిలబెట్టాయి. బౌద్ధమతం ద్వారా ఆయన ప్రపంచానికి ధర్మం, అహింస, మరియు మానవతా విలువలను అందించారు. ఈ ధర్మబోధనలను కేవలం భారతదేశం మాత్రమే కాకుండా, ఇతర దేశాలు కూడా స్వీకరించి, బౌద్ధమతం ప్రపంచ వ్యాప్తంగా ఒక మానవతా మార్గంగా మారింది.

అశోక విజయదశమి ప్రస్తుత ప్రాముఖ్యత

ఇప్పటికీ బౌద్ధులు అశోక విజయదశమిని ఘనంగా జరుపుకుంటారు. ఈ పండుగను ప్రపంచంలోని వివిధ బౌద్ధ ఆరామాలు, మఠాలు, మరియు ధ్యాన కేంద్రాల్లో ప్రత్యేకంగా నిర్వహిస్తారు. ప్రతి సంవత్సరం అశోక విజయదశమి రోజున, బుద్ధుని బోధనలు, అశోకుడి ధర్మబోధలు, మరియు సమానత్వం పట్ల ఆయన చూపిన అంకితభావాన్ని స్మరించుకుంటారు. ఆధునిక బౌద్ధ సమాజంలో ఈ పండుగ ఒక సంఘీభావం, సాంఘిక సమానత్వం, మానవతా విలువలను ప్రదర్శించే సందర్భంగా మారింది. ఈ పండుగకు సంబంధించిన ముఖ్యమైన కార్యాచరణల ధ్యానం, బుద్ధుని బోధనలు పఠించడం, మరియు సామాజిక సేవలు. ధర్మ మార్గంలో నడవడం మాత్రమే కాకుండా, మానవాళికి సహాయం చేయడంలో కూడా ప్రతి బౌద్ధుడు ఈ రోజున తన భాగస్వామ్యాన్ని చూపిస్తాడు.

సామాజిక విలువల సమ్మేళనం

అశోక విజయదశమి అనేది కేవలం ఒక పండుగ మాత్రమే కాదు, అది ధర్మం, అహింస, మరియు సమానత్వం వంటి మానవతా విలువలపై నిలబడి ఉన్న ఒక ఆధ్యాత్మిక మార్గదర్శకత. ఈ పండుగ ప్రజల జీవితాలలో ఆధ్యాత్మికతను, సామాజికతను సమ్మేళనం చేస్తుంది. అశోకుని జీవితానికి స్ఫూర్తిగా ఈ పండుగను జరుపుకోవడం ద్వారా, ప్రజలు ధర్మ మార్గం ద్వారా సత్యం, న్యాయం, మరియు శాంతి విలువలను తమ జీవితాలలో అమలు చేయడానికి ప్రోత్సహించబడతారు. అశోక విజయదశమి అనేది భారతదేశం మరియు ప్రపంచానికి చెందిన ఒక గొప్ప ఆధ్యాత్మిక మరియు సాంఘిక పండుగ. అశోకుడు కేవలం ఒక చక్రవర్తి మాత్రమే కాకుండా, ఒక మార్గదర్శకుడిగా కూడా ప్రపంచ చరిత్రలో తన కోసం నిలబెట్టుకున్నాడు. ఈ పండుగ బౌద్ధమతంలో అశోకుడి ధర్మం, మానవతా విలువల విజయాన్ని స్మరించే ఒక గొప్ప సందర్భం.

దుర్గుణాలు, హింస మరియు అన్యాయం నుండి దూరమై, సత్యం, ధర్మం, మరియు శాంతి మార్గంలో ప్రతి ఒక్కరూ నడవాలని ఈ పండుగ మనకు నేర్పుతుంది. అశోక విజయ దశమి ద్వారా, మానవతా విలువలను పాటించడం, శాంతి కోసం క షి చేయడం, మరియు సర్వజన సంక్షేమం కోసం పని చేయడంలో ప్రేరణ పొందవచ్చు.

- బి.గంగాధర్

ఎడిటర్, దళితశక్తి మాసపత్రిక